Een oudere zuster had van een medium gehoord dat er in 2035 een doorbraak zo plaatsvinden in het bewustzijnsniveau van de wereld. Ze keek wat bedenkelijk maar sprak de verwachting uit dat ze dat nog wel zou halen. Ik herken deze verwachtingsvolle houding natuurlijk wel. Als tiener begon ik met het lezen van boeken over spirituele verlichting en toen ging ik “op weg”. Het hinderlijke van de spirituele weg is dat ik er al snel achter kwam dat juist het streven naar zoiets als verlichting het optreden ervan in de weg staat. Ik vermoed dat je die paradox wel kent. Zolang je gelooft dat er iets te bereiken is dan denk je nog steeds in termen van tijd en causaliteit. Een Cursus van Liefde (ECVL) spreekt over het frustrerende streven naar een “ideaal-zelf”.

Gewoonlijk hebben we wel iemand in gedachten waarvan we vermoeden dat deze persoon min of meer verlicht is. Hij of zij vormt een voorbeeld voor ons. Onbewust hanteren we criteria, een soort maatlat waar we onze goeroe mee beoordelen. Laat ik echter vooral voor mezelf spreken. Dan komen leraren als Rupert Spira, Tony Persons en Adyashanti naar boven. Ik geef het niet graag toe maar iemand als Jeff Foster is voor mij een beetje van zijn voetstuk gevallen toen hij even kopje onderging tijdens zijn ernstige ziekte. Voor iemand die had geschreven over totale acceptatie van wat plaatsvindt, vond ik dat “onder de maat”. Eenzelfde aarzeling ervaar ik bij enkele Nederlandse leraren die een aantal boeken geschreven hebben over verlichting of over Een Cursus in Wonderen (ECIW) en vervolgens uitroepen dat het allemaal een grote vergissing was en dat ze nu, plotseling het echte licht gezien hebben. Ik voel me dan teleurgesteld en gefopt.

Onlangs bedacht ik dat mijn maatlatje niet alleen erg subjectief is maar ook waarschijnlijk veel te kort. Mijn maatlat begint bij ik-gericht-onbewust en loopt dan via sereen-innerlijke-vrede naar liefdevol-bewust. Of zoiets. In feite is dit nog steeds een relatief traject van zelfverbetering en heeft het weinig te maken met verlichting. ECVL gaat in feite precies over dit thema. Jezus legt in dit boek uit dat we ons nog steeds bevinden in de tijd van leren en van intermediairs. Het maakt niet uit hoe lang ik mijn maatlat maak; zolang ik nog denk dat ik nog niet hoog genoeg scoor op deze lat ben ik slechts bezig met zelfverbetering, met het streven naar een ideaalbeeld.

ECVL gaat ten diepste over het mysterie waarbij de mens zich bevindt op het snijpunt van tijd en eeuwigheid. In de tijd proberen we tot zelfverbetering te komen en kijken we van verleden naar de toekomst langs de rechte lijn van ons meetlatje. Maar wij zijn geen gevangenen van de tijd. Wij zijn vergeetachtige lichtwezens die het spel van afgescheidenheid, het tijd-spel, wensen te spelen. De metafoor die Jezus in ECVL gebruikt is die van een brug. Hij legt uit dat ECIW ons geloof in het ego flink verzwakt heeft en dat we ons nu voor een brug bevinden.

Ik neem hierbij de vrijheid om de brug-metafoor te vervangen door de trap-naar-de-hemel metafoor, the stairway to heaven. Straks zal ik uitleggen dat Jezus, natuurlijk, met zijn brug-metafoor een veel betere keuze heeft gemaakt. Maar eerst de stairway-to-heaven. De uitnodiging is om de relativiteit van onze maatlat te onderkennen. Het gaat helemaal niet om zelfverbetering en het bereiken van een ideaal zelf. De door ons fel begeerde innerlijke vrede is een bijproduct en geen doel. God onze Vader heeft ons als eeuwige Kinderen geschapen door Zijn liefde uit te breiden. De enige manier om onze vergeetachtigheid op te heffen is precies het principe dat ten grondslag ligt aan ons bestaan: we mogen Zijn Liefde uitbreiden en ons herinneren wie we zijn. Expressie van liefde is de weg van Jezus.

Terug naar de trap naar de hemel. Wij kunnen die onbaatzuchtige, onvoorwaardelijke liefde niet uit onszelf halen. Wij zijn veel ik-gerichter dan we maar kunnen vermoeden. Mijn genoemde voorbeeld-goeroes zijn een paar centimeter gevorderd langs een kleine meetlat. ECIW-studenten, waaronder ikzelf, beseffen dit en kunnen de neiging vertonen om zo snel mogelijk de trap te willen beklimmen naar de hemel. Weg van hier! Weg uit deze fysieke wereld, uit dit tranendal en hopla de eeuwigheid in. Toch wil dit niet echt lukken. ECIW en ECVL schetsen ons een “toekomst”-visie die ons te denken moet geven en bescheiden moet maken. Als wij de illusie van afgescheidenheid écht doorzien dan zal ons lichaam een neutraal instrument zijn, niet langer gekweld door ziekte, veroudering en sterfelijkheid. En kijk om je heen en kijk naar jezelf. We worden ziek en oud, we zijn ik-gericht, bang en gaan dood. Om het maar eens kernachtig te zeggen. Daarom staan we te popelen om die trap op te klimmen. We zijn zo bang voor deze fysieke “werkelijkheid” dat we willen wegvluchten de hemel in.

Jezus weet dat wij de stairway-to-heaven als vluchtroute willen gebruiken. Wij willen met ons diepgewortelde geloof in afgescheidenheid, in ons afgescheiden zelf, een veilig oord vinden waar we miljarden jaren oud kunnen worden. In ECVL corrigeert Jezus ons door ons een brug voor te houden en geen trap. De brug symboliseert een kwantumstap binnen de fysieke werkelijkheid zoals wij die kennen. Want ja, wij mogen hulp van boven verwachten, van de Vader, Jezus, de Heilige Geest en ten diepste van ons wezen, ons Zelf. Maar die hulp is niet bedoeld als ontsnappingsweg voor ons zelf. Leven vanuit liefde mag op de andere oever, hier in ons fysieke domein, getoond worden door de expressie ervan in ons leven. De uitnodiging is om in tegenwoordigheid van geest midden in het leven te staan. We mogen gaan leven als “het verheven Zelf van vorm”, als een lichaam dat een zuiver communicatiekanaal is van de liefde.

Ik wil deze blog niet nog langer maken. ECVL geeft prachtig aan hoe onze zogenaamde onvolkomenheid in de tijd zich verhoudt tot de tijdloosheid van ons wezen. Het is niet zo dat Jezus in ECVL zijn andere kunstwerk, ECIW, corrigeert. Nee, hij helpt ons. Hij verwart in ECVL niet de verschillende niveaus, de niveaus van eeuwigheid en het schijnbare niveau van ruimte en tijd. Maar hij laat zien dat onze vluchtneiging, ons verlangen om in paniek de stair-way-to-heaven op te rennen, niet alleen onnodig maar vooral niet behulpzaam is. De weg van Jezus, de weg van liefde, is via de uiting van liefde. Hier, in dat wat wij beleven als onze fysieke werkelijkheid.

Graag besluit ik deze, toch nog lang geworden, blog met een citaat uit ECVL:

O.34 Het betekent het opgeven van het idee van een weten dat je kunt verwerven en benutten. Je bent niet langer aan het leren met als doel ergens te komen of iets te worden dat je niet bent. Je bent een proces van openbaring van wat is ingegaan, waardoor je uiteindelijk genoeg krijgt van de wijze waarop je vroeger het leven benaderde. Je zult inzien dat de benadering van hard werken en goed zijn die leidt tot het verkrijgen van status en beloningen altijd onjuist was en dat het niet zozeer het verlangde resultaat maar de benadering was die onjuist was.

O.35 Je zult zien dat wat volmaakt is, alleen volmaakt is in zijn onvolmaaktheid. Je zult beseffen hoe vaak je van streek bent, bezorgd, gefrustreerd, boos of bedroefd, door de aard van de onvolmaaktheid van volmaaktheid. Met andere woorden, je zult beseffen dat jouw vooringenomenheid over hoe de dingen ‘moeten’ zijn de grootste beperking is geweest van jouw begrip van wat is, en je grootste bron van teleurstelling. Je zult ook beseffen hoe vaak je gewoon vrolijk bent, medelevend, vriendelijk en wijs, wanneer je aanwezig bent met dat wat is, in plaats van te verlangen dat dingen anders waren dan ze zijn. Je zult je jouw diepe affectie voor- en zelfs jouw verlangen naar de onvolmaaktheid van volmaaktheid realiseren en dat het juist de onvolmaaktheid van de anderen is waar je van houdt, juist die onvolmaaktheden die hen volmaakt maken! En je zult ontdekken dat voor jou hetzelfde geldt.

O.36 Wanneer je liefde bent, zul je niet langer de behoefte voelen om voortdurend lief te doen. Liefde heeft geen behoefte om iets te ‘doen.’ Doen en zijn zullen één worden. Dus al jouw handelingen zullen liefde zijn die zichzelf is en deze handelingen zullen passend zijn voor de situatie. Je zult vrij zijn om met strengheid te responderen wanneer strengheid nodig is, vrij om geestig of ernstig te zijn, om met je verstand in de ene situatie en met je hart in de andere te responderen, en vertrouwen te hebben in je responses omdat ze voortvloeien uit liefde die is.

O.37 Je zult het eenvoudige vertrouwen winnen in het zijn van jezelf.