Sommige ECIW studenten hebben niks (meer) met de Bijbel. Ook ECIW-leraren verschillen in hun mening over dit boek. Ken Wapnick benoemt vooral de verschillen tussen Bijbel en Cursus en Robert Perry wijst op de overeenkomsten. Robert ziet dat de Bijbel de getuigenissen bevat van min of meer geïnspireerde mensen die leefden in een bepaalde tijd en bepaalde cultuur. Mijn houding tegenover de Bijbel komt overeen met die van Robert en het boek blijft mij fascineren. Ik vind het interessant om te onderzoeken wat de kerken gemaakt hebben van de boodschap van de Bijbel. Hiertoe bladerde ik onlangs in “De formulieren der Enigheid”. Dit zijn drie reformatorische geschriften die door de Synode van Dordrecht in 1618-1619 werden aanvaard als de belijdenis van de toenmalige Gereformeerde Kerk. Deze drie belijdenisgeschriften zijn: De Heidelbergse Catechismus (1563), De Nederlandse Geloofsbelijdenis (1561), De Dordtse Leerregels (1618-1619).

Voor de hedendaagse kerk hebben de Formulieren der Enigheid verschillende functies. Ze fungeren voor orthodox gereformeerde kerken en organisaties als formulering voor datgene wat men als de fundamentele en onopgeefbare kern van het geloof beschouwt. Ze worden ook erkend door kerken zoals de Nederlandse Hervormde Kerk en de Protestantse Kerk in Nederland (PKN).

Laatst dook ik eens in dit document toen ik me afvroeg hoe men nu toch gekomen is tot dat nare beeld van een wraaklustige God die als een strenge rechter zondige mensen wil straffen en genoegdoening (betaling) eist. Al in het begin van de Catechismus wordt middels vragen en antwoorden dit beeld opgebouwd waarbij telkens gerefereerd wordt aan Bijbelteksten. Nieuwsgierig geworden heb ik deze teksten opgezocht en tot mijn verbazing pasten die niet of heel slecht bij het narratief van de rechter-God dat men probeerde op te bouwen. Ik kreeg sterk de indruk dat men met plak en knipwerk doelbewust een eigen verhaal wilde vertellen. Een merkwaardige ervaring.

Het blijft dus zaak om, net als bij het boek ECIW, kritisch te blijven op auteurs die over deze boeken schrijven en er een eigen verhaal van breien. Zeker bij de Bijbel moeten we voorzichtig zijn met onze interpretaties. Ik noemde al tijd- en cultuurgebonden aspecten maar daarbij komt nog de vertroebeling die optreedt bij vertaalslagen die gemaakt worden van Aramees en Hebreeuws via het Grieks naar het Latijn en naar het Nederlands. Dat maakt voor mij de uitleg van een goed opgeleide dominee zoals Ds Ed Meenderink extra interessant. Vandaag bekeek ik de vierdelige lezingencyclus die hij heeft gegeven met als titel: “Het mysterie van het lijden”. Het leuke van Meenderink is dat hij vanuit een niet-christelijke achtergrond, maar wel goed geschoold, de Bijbel onbevangen tegemoet durft te treden. Hij voegt zich dus niet naar zo’n document als “De formulieren der Enigheid” maar gaat zelf terug tot de Bijbel.

Ik zal je niet vragen de hele serie te bekijken, hoewel deze zeker de moeite waard is, maar wijs vooral op deel 3. Ds Meenderink spreekt hierin onder andere over enkele interessante kwesties. De eerste betreft de aard van het paradijs. Hij legt aan de hand van Bijbelteksten uit dat dit niet een fijn vakantieoord is dat hier op aarde zou bestaan maar dat het een hogere dimensie betreft. Vervolgens geeft hij aan dat de wereld zoals wij die kennen helemaal niet paradijselijk is en dat deze niet geschapen is door God maar door een Zoon van God, de overste van de wereld of, in gnostieke taal, de Demiurg. Tenslotte wijst hij erop dat de oerzonde niet veroorzaakt is door een van ons gescheiden verre voorouder genaamd Adam, maar dat Adam, in mijn woorden, zinnebeeldig is voor onze eigen keuze tot afscheiding.

Voor ons als ECIW-studenten is dit bekende kost. Het paradijs is de Denkgeest waarin wij als eeuwige Kinderen van de Vader verblijven. Niet de Vader schept de ons bekende heftige wereld maar de Zoon maakt deze wereld als hij zich even afwendt van de liefde van de Vader. Vanuit de eeuwige, tijdloze Denkgeest kiest de Adam in ons ervoor om besef van het Koninkrijk der Hemelen kwijt te raken. Ik zou nog meer voorbeelden kunnen noemen maar je begrijpt mijn punt.

Ik vind het gaaf om te zien hoe een onbevangen lezing van de Bijbel de lezer leidt naar de boodschap van ECIW en die van andere eigentijdse Jezus-boeken. Als ik mannen als Meenderink (en Richard Rohr en Johan Demeijer) hoor spreken over de Bijbel en over gnosis dan komt telkens dezelfde gedachten naar boven: “ach, kenden ze maar de schoonheid van ECIW!”

Voor mij is het helder dat boeken als ECIW en ECVL een behoorlijk pure vorm bieden van de visie van Jezus. Helaas zijn er verschillende edities van ECIW in omloop. Gelukkig was er maar één vertaalslag nodig, van het Engels naar het Nederlands, maar zelfs hierin treden vervormingen op. Pas las ik bijvoorbeeld op Facebook dat iemand moeite had met de keuze die gemaakt is om het Engelse “mind” te vertalen naar “denkgeest”.

Ondanks mogelijke onzuiverheden in de ontvangen teksten ben ik blij met de Bijbel en alle versies van de latere Jezus-boeken. Het licht van de boodschap is zo sterk dat een laagje stof het niet tegenhoudt en dat het het geopende hart van iedere onbevooroordeelde lezer zal  raken en beroeren. De Heilige Geest kan alles in Zijn (en dus ons) voordeel gebruiken en doet dat Goddank ook.
https://youtu.be/q7TNkk5fxjM?si=uaovV3E-KswPgsp7