Is het nodig om weer woorden te besteden aan dit onderwerp? Naar mijn mening wel. Veel cursus-studenten zijn min of meer bekend met het directe pad via Advaita, satsang-bijeenkomsten en andere visies. Dit leidt tot spraakverwarring in ECIW Facebook-groepen en dit blijkt niet altijd even behulpzaam. In mijn beleving verschillen ECIW en de directe weg niet zozeer in doelstelling als wel in aanpak. Probeer bezwaren die direct naar boven komen bij mijn duale taalgebruik even te parkeren en onbevooroordeeld verder te lezen.

Laat ik het zo algemeen en kort mogelijk, en daarmee misschien ietwat simplistisch,  proberen te omschrijven. Beide wegen geven aan dat wij ons vergissen als we ons identificeren met ons “kleine zelf”, ons lichaam en het ego. Ze stellen dat wij ten diepste onbegrensd bewustzijn zijn ofwel denkgeest. Anders gezegd: onze werkelijke natuur is veel ruimer en veel meer verbonden met alles en iedereen dan wij normaal gesproken ervaren. Wij denken dat we een klein doenertje zijn die van alles voor elkaar kan boksen in de wereld. Met een vrije wil, met de mogelijkheid plannetjes te maken om een rijker, gezonder, gelukkiger mens te worden. Helaas gaat dit ook gepaard met een gevoel van kwetsbaarheid, van lijden en een geloof in eindigheid en sterfelijkheid. Beide wegen stellen dat we ons dus vergissen.

De directe weg is compromisloos waar het de mogelijkheid betreft voor dit kleine zelf om zichzelf aan zijn haren uit het moeras te trekken. Deze pogingen versterken slechts de illusie dat het doenertje echt is, dat de situatie nu nog niet oké is en dat door de inspanningen van dat onechte doenertje alles wél oké zal worden. Je bent als een hondje dat zijn eigen staart achterna rent. Sleutelwoorden bij de directe weg zijn acceptatie (zelfs accepteren dat je niet accepteert) of, iets preciezer gezegd, zien hoe alle fenomenen verschijnen in bewustzijn. Je kunt in feite niets doen omdat je niet het doenertje bent maar bewustzijn en dat besef kan in ene of geleidelijk doordringen. Dat voelt als bevrijding, als bewustzijnsverruiming als verlichting etc.

Het einddoel van ECIW is hetzelfde. Je wilt ontdekken dat de afscheiding nooit heeft plaatsgevonden en dat je nog steeds thuis bent in de Denkgeest van God; gedachten verlaten niet hun Bron. De weg is echter wel degelijk duaal maar wel duaal op een bijzondere manier. Waarom is ECIW een duaal pad? Omdat, zo stelt de cursus, Jezus kiest voor duale taal omdat dit de enige taal is die we vooralsnog snappen. Wat maakt zijn duale taal dan zo bijzonder? Ook zijn kernboodschap is “ik hoef niets te doen” maar omdat hij weet dat wij erg slecht zijn in niets doen, geeft hij ons toch iets te doen. Hij vraagt ons bereidwillig te zijn, ons open te stellen voor de leiding door de Heilige Geest (duidelijk duale taal) of om onszelf en anderen te vergeven (duaal) om zo verlossing deelachtig te worden (ook duale taal: als alles oké is, wie kan er dan verlost worden door wie en waartoe?). Tenslotte zet God de laatste stap (maar in de non-duale visie valt er weinig te stappen).

Maar kijk eens wat een “zachte” doe-vormen Jezus aanreikt. Van “het instrument” vergeven zegt hij: “ga er maar mee aan de slag, je kunt er in ieder geval geen kwaad mee aanrichten”. Hij geeft aan vergeving daartoe wel een nieuwe betekenis: je neemt iemand niet meer kwalijk wat hij niet heeft gedaan. De ander wordt dus ook al middels de visie van Christus beschouwd als voltooid en zondeloos. Ofwel; Jezus’ oefenvormen zijn tamelijk veilig en nauwelijks illusie versterkend.

De grote grap is dat we door deze veilige oefenvormen (zelfs een heel werkboek) steeds meer gevoel gaan krijgen voor de non-duale waarheid. Anders gezegd; we gaan steeds beter ervaren en doorzien dat het “al volbracht is”, dat we nooit weg zijn geweest van Thuis en dat we reeds de voltooiden zijn. We ontdekken dat de kruisiging in feite ons (schuldeloos) geloof in afscheiding is en dat verlossing neerkomt op het doorzien dat alles al volbracht is, dat het totale genade is, dat er geen inspanning van een doenertje mogelijk is omdat er geen afgescheiden doenertje bestaat. Zie je dezelfde uitkomst als de non-duale weg?

Overigens is menig student van de non-duale weg toch ook opvallend doenerig bezig met het pad waarop zogenaamd niks te doen valt. Hij bezoekt trouw talloze meetings en geeft zich over aan de woorden van de leraar en de vredige sfeer in de meeting. Ook hier ontstaat een gevoel van verbondenheid en de kans dat de bodem uit het geloof van een afgescheiden ikje te zijn valt.

Spraakverwarring vindt plaats als ECIW-studenten hun medestudenten alvast met non-duale oneliners gaan bestoken en daarmee de zachte “methode” van ECIW ter discussie stellen. Dat gebeurt bijvoorbeeld als ze zeggen dat er geen Heilige Geest is tot wie we ons kunnen richten of dat we Jezus als symbool moeten zien. De cursus beoogt in mijn beleving ons via de zachte “methoden” van overgave en vertrouwen (en vergeving, wonderen ontvangen en aanbieden) een ervaring van verlossing (Engels: at-one-ment, eenwording) te bieden. Via duale begrippen en deze zachte methode ontdekken we dat we de dromer van de droom zijn. Hiervan zegt men op de directe weg: alles is bewustzijn.

Persoonlijk geniet ik erg van de universaliteit van de (niet-) verschillende visies. Maar ik zie ook dat de methodiek van de Cursus op een bijzondere, niet gevoel-van-afscheiding-bevorderende wijze duaal is. Hier is niks minderwaardigs aan en dit hoeft niet telkens gecorrigeerd te worden want dat werkt in mijn beleving verwarrend voor veel studenten. Daarom is één van de “groepsregels” binnen de Facebook-groep “Een Cursus in Wonderen -met elkaar” dat we zoveel mogelijk uitgaan van de weg van Jezus. Dit is de weg van vertrouwen op Jezus en op de Heilige Geest, het wonder van liefde ontvangen voor onszelf, het aanbieden van liefde in gedachte, woord en daad aan elkaar om zodoende ons geloof in afgescheidenheid te laten helen en de ervaring van stromende liefde (vereniging, verbondenheid, heilige relatie) deelachtig te worden. Het Engelse “Course” van Een Cursus in Wonderen en Een Cursus van Liefde kan ook vertaald worden als “pad” of “weg”; een weg van wonderen of een weg van liefde. Het bijzondere is dat we een weg bewandelen om te gaan leren dat we nooit zijn vertrokken van Thuis. Hoe non-duaal wil je het hebben?

Tenslotte een korte opmerking over de “eindvisie”. Hierover kunnen aanhangers van de directe weg verschillen van mening met ECIW-studenten. Zelfs ECIW-leraren hebben hierop niet zelden verschillende visies. Verdwijnt alles in absolute eenheid? Hier schiet ons voorstellingsvermogen tekort. Dus zullen we dit maar even laten rusten en elkaar niet met metafysica om de oren gaan slaan? Dan stellen we gewoon voor nu: we zien wel waar het op uitloopt. 😉