“Nederland gaat in zichzelf gekeerd het nieuwe jaar in”, kopte de Trouw vanmorgen. “Nederland trekt zich terug achter de dijken, het gaat over onze eigen bestaanszekerheid en de oorlogen in Oekraïne en Gaza zijn ver weg”. Met een kopje geurende koffie in mijn hand dacht ik hierover na in mijn mooie, veilige huis. Een paar dagen geleden zei ik tegen een vriend dat ik me er soms op betrapte dat ik me maar even focuste op mijn eigen kleine leventje en mijn relaties met dierbaren. De ellende op tv maakt dat ik me machteloos kan voelen en van de Stoïcijnen heb ik geleerd dat het voor je gemoedsrust beter is om je te richten op zaken waar je wél invloed op hebt.

Zojuist moest ik denken aan een belangrijke regel die er bij de EHBO-lessen ingestampt wordt: denk eerst aan je eigen veiligheid. Deze regel is vooral van belang als je een verkeersslachtoffer wilt helpen. Het slachtoffer heeft er weinig aan als de toesnellende hulpverlener zelf ook wordt aangereden. Dus zorg je er eerst voor dat je eigen veiligheid zeker is voordat je je buigt over die ander.

Ik zie een parallel met de spirituele zoektocht, of hoe je het ook maar wilt noemen, waar de lezers uit onze Facebook-groepen mee bezig zijn. Ook in deze groepen wijst men erop dat je niet van anderen kunt houden als je niet eerst leert om jezelf lief te hebben. In Een Cursus in Wonderen (ECIW) legt Jezus hiervoor een stevige basis door ons te wijzen op het feit dat we ons niet schuldig hoeven te voelen omdat de afscheiding van God nooit heeft plaatsgevonden. Voor mensen die niet bekend zijn met de Cursus is dit vergezochte abracadabra (“Ik voel me helemaal niet schuldig”), maar ik ga ervan uit dat jij deze kernachtige uitspraak herkent. Je mag weten dat je, wat je ook gedaan hebt, een geliefd kind van God bent, in eenheid verbonden met de Vader en met elkaar. Als je hiermee nog worstelt dan is zelfvergeving op zijn plaats. Dit betekent niet dat je eerst je vergissingen als echte zonden beschouwt om ze daarna te vergeven maar dat je je grootste vergissing, je geloof in afscheiding, ziet voor wat hij is: slechts een vergissing. In Een Cursus van Liefde (ECVL) helpt Jezus je verder om je “kleine zelf” (dat we soms ten onrechte zijn gaan haten) te omarmen. Dus in ECIW leren we dat de afscheiding nooit heeft plaatsgevonden en in ECVL wordt, naast deze metafysische correctie van ons denken, de aandacht weer volop gericht op de noodzaak de bitterheid van ons hart te laten genezen door toegewijde waarneming, acceptatie en omarming.

In de werkelijkheid waarin wij menen te leven speelt tijd een belangrijke rol. We zeggen dan al snel dat we eerst zelfliefde moeten leren om daarna anderen lief te kunnen hebben. Dit kan logisch klinken maar beide cursussen leren ons nu juist om hier anders naar te kijken. Er is slechts “mind”, tijdloze “geest” waarin we ons van alles verbeelden. De wereld die we buiten onszelf menen te zien is slechts de spiegel waarin we onze eigen innerlijke intenties weerspiegeld zien. De Indiase wijsgeer Krishnamurti zei het kernachtig: “De wereld dat ben jij”. Het “eerst ik, dan jij”-denken is spiritueel gezien niet slechts een beetje onhandig maar het vormt een regelrechte blokkade voor spirituele heling, die van onszelf en dus ook die van de wereld.

Als wij de tijdsfactor introduceren in het proces van spirituele heling dan bestaat de kans dat ons geloof in afgescheidenheid ( ons “ego”) via de achterdeur naar binnensluipt. We zien de wereld dan als losstaand van onszelf en denken dat het goed is om te lachen om de beelden van oorlog die we zien. Als we ons echter realiseren dat we als het ware in de spiegel kijken dan lachen we minder hard als we zien dat er sprake is van aanval en geweld. We beseffen dan dat we regelrecht kijken naar de inhoud van onze eigen mind en beseffen dan direct dat er geen lachsalvo nodig is maar de uitroep: “waar zijn we in hemelsnaam mee bezig, dit moet stoppen, er is met grote spoed vergeving, heling en liefde nodig!”.

Het is wel opletten geblazen, want ook hierin moeten we niet doorslaan. ECIW kan heel heilzaam zijn voor de doeners onder ons die de wereld in stormen om daar te gaan helpen. Ook dan is er sprake van een oneigenlijk gebruik van de tijd waarbij je denkt dat je nu eerst die ander moet helpen en dan pas jezelf. Dit is nu juist het gevaar waar de eerste regel van EHBO je op wijst! Het verschil tussen EHBO en SHBO is nu juist het besef dat in werkelijkheid tijd niet bestaat en jij en ik onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

Hierin zijn we als ECIW-studenten mogelijk wat doorgeschoten. We zijn van een “eerst de wereld dan ik” doorgeschoten naar een “eerst ik dan de wereld” houding. Soms slaan we helemaal door en zeggen we “eerst ik want er is geen wereld”. We stellen dat God niets weet van deze wereld en zien dit als een oproep om ons af te keren van de wereld of om er lacherig over te doen. God is echter geen entiteit buiten ons, een soort super cursist, die ons voorgaat in onverschilligheid. God, onze Vader, is liefde en de diepe, diepe waarheid dat geven en ontvangen in waarheid één zijn.

ECIW en ECVL zijn onze SHBO-handboeken. Ze leren ons de eenheid van Gods schepping, van de Mind. Ze leren ons om zowel het wonder van liefde te aanvaarden voor ons zelf als om dit wonder aan te bieden aan onze naasten, aan vriend en vijand. We mogen ons geloof in het belang van “de juiste volgorde” vergeven ofwel laten genezen. We worden opgeroepen om in de wereld die we menen te zien wonderwerkers te zijn. De wereld toont ons dat het keihard nodig is dat we massaal onze functie gaan vervullen. Zullen we hier veel tijd voor nodig hebben? ECIW spreekt voor zich. Ik wens je een tijdloos en wonderrijk heden.

Hfst 1: De betekenis van wonderen:

47. Het wonder is een leermiddel dat de noodzaak van tijd doet afnemen. Het brengt een tijdsinterval tot stand buiten het patroon van de tijd, niet onderhevig aan de gebruikelijke tijdswetten. In die zin is het tijdloos.