Een Cursus in Wonderen (en Een Cursus van Liefde) zijn heel helder in hun visie op de schepping. God (de Denkgeest) schept Zonen (Kinderen, “Kanalen”) die verenigd zijn in het Zoonschap. Deze Zonen dromen een droom van afscheiding waarin ze menen hun contact met hun Vader (God) en met de andere Zonen te hebben verloren. Door de weg van wonderen te gaan (corrigeren van de foute perceptie en uiten van liefde) kun je weer gaan ervaren dat jouw Zelf innig verbonden is met de Vader en met de andere Zonen. Deze visie wordt onderschreven The Circle of Atonement (CoA), opgericht door Robert Perry.

Leraren zoals Ken Wapnick meenden dat Jezus in de cursussen niet precies zei wat hij bedoelde en komen met een (zogenaamd) gecorrigeerde versie die aansluit bij de visie van hedendaagse leraren uit de non-duale school. Daartoe heeft hij ingewikkelde schema’s bedacht die, kort samengevat, op het volgende neerkomen: God schept één Zoon en deze vergist zich waardoor hij denkt uit verschillende zonen te bestaan. Deze visie wordt uitgedragen door The Foundation of Inner Peace (FIP).

Dit onderscheid en deze discussie lijkt metafysische haarkloverij maar de consequenties zijn groot. Ik heb daar veel blogs aan gewijd en ga dit nu niet allemaal herhalen. Maar over één belangrijke consequentie gaat deze video van Kim Michaels. Volgelingen van de FIP-versie zijn allergisch geworden voor individuatie omdat ze menen dat dit afscheiding betekent. Hierdoor ontkennen ze het bestaan van andere Zonen van God, denken ze dat zij de enige zijn die bestaan en eigenlijk zelfs dat niet; ze streven naar zelfloosheid en stellen dat ze God zijn.

Persoonlijk vind ik het grappig dat FIP-aanhangers wel geloof kunnen opbrengen voor de schepping van de Zoon van God (is dit dan geen individuatie?) maar niet voor Zonen van God. Van 1 naar 2 zou wel kunnen maar van 1 naar oneindig veel Zonen zou niet kunnen. Zie je het? Of je gelooft dat alleen God bestaat en dat jij dan die God bent of je staat open voor de mogelijkheid van Schepping van Zonen (in oneindige meervoud) zonder dat dit afscheiding impliceert.

Kim Michaels heeft veel hierover gesproken en doet dat in deze video opnieuw. In andere video’s geeft hij aan tot welke desolate houding de “no-self” theorie kan leiden. Eigenlijk is de ultieme vraag de volgende: wil je ophouden te bestaan of medeschepper worden?

Transcript Vertaling

De vraag, of beter gezegd, de opmerking waar ik op wil reageren, werd geplaatst onder mijn video over de onzin van het ‘non-self’-concept. De opmerking luidde:

“Je bent je — tussen aanhalingstekens — ‘bewust’ van dit gevoel van zelf. Alleen bewustzijn is aanwezig in elke ervaring. Ik begrijp wat je zegt, maar kijk dieper. Jouw gevoel van zelf is simpelweg bewustzijn dat verschijnt als een gedachte dat je een ‘zelf’ bent. Dat maakt een wereld van verschil tussen lijden en niet-lijden. Ik begrijp je punt, maar het is gewoon niet waar. Onze ware aard is bewustzijn, dat is altijd zo geweest. Daar is niets mis mee, net zomin als met wat jij zegt. De meeste mensen ervaren hun gevoel van zelf achter hun ogen, maar jij bent je óók bewust van dat gevoel. Kijk maar, het is zo duidelijk als wat. Met alle liefde.”

De reden dat ik hierop wil reageren, is omdat ik denk dat we hier een belangrijk onderscheid kunnen maken.

Laat me vooropstellen dat ik begrijp waar deze persoon vandaan komt en wat hij probeert te zeggen. Maar het blijft gebaseerd op diezelfde non-self-filosofie. De persoon zegt namelijk dat je je bewust bent van je gevoel van zelf — met andere woorden: achter dat gevoel van zelf zit alleen bewustzijn. En dat klopt, daar ben ik het mee eens. Maar de manier waarop ik ernaar kijk, is dat wij, zoals ik al vaker heb uitgelegd, een uiterlijke persoonlijkheid hebben. Dat is wat je je onderbewuste geest kunt noemen, opgebouwd uit talloze kleine, onderbewuste ‘zelven’ die samen een geheel vormen, wat vaak ‘het ego’ wordt genoemd.

Dit uiterlijke zelf is het zelf dat lijdt. Je lijdt altijd via dat uiterlijke zelf. Daar ben ik het volledig mee eens.

Achter al die uiterlijke zelven bevindt zich wat ik ‘het bewuste zelf’ noem. Dat is pure bewustzijn. Het heeft geen vooroordelen, meningen, angsten of verlangens zoals die vastzitten in de afzonderlijke zelven. De meeste mensen zijn volledig geïdentificeerd met die uiterlijke persoonlijkheid en denken dat dát is wie ze zijn. Maar wanneer je begint te ervaren dat je pure bewustzijn bent, ervaar je dat je niet die uiterlijke persoonlijkheid bent. Dat is absoluut waar.

En ik begrijp dat wanneer je voor het eerst die ervaring van puur bewustzijn hebt, je alleen dát ervaart. Je ervaart niets meer van die uiterlijke zelven — er is alleen waarnemen, een stille getuige zonder oordeel of mening. En het contrast tussen die twee staten kan zó diepgaand zijn, dat je de conclusie trekt: er is geen zelf, want er is niet het soort zelf dat je gewend was vanuit de uiterlijke persoonlijkheid.

Ik begrijp dat volkomen. Ik heb dit zelf ervaren.

Maar hier komt het belangrijke punt: de waarde van het concept van het bewuste zelf zit in twee dingen. Ten eerste verklaart het de mystieke ervaringen die mensen al duizenden jaren hebben. Al lang voordat we het over non-dualiteit of non-self hadden, hadden mensen mystieke ervaringen. Wat er dan gebeurt, is dat je tijdelijk buiten je uiterlijke geest stapt en een totaal ander bewustzijn ervaart. En dat is door de eeuwen heen in verschillende contexten verklaard.

Wat we nu hebben, is een non-self-cultuur, waarin mensen een authentieke mystieke ervaring hebben gehad, uit hun uiterlijke zelf zijn gestapt, de enorme tegenstelling hebben gevoeld, en concluderen: “Ik ben alleen bewustzijn. Er is geen zelf.” En ik begrijp hoe iemand dat kan voelen. Ik heb het zelf ervaren, zelfs al vanaf mijn jeugd, zonder te weten hoe ik het moest uitleggen.

Maar het probleem is: als je vanuit dat non-self-idee denkt, trek je de conclusie dat je in wezen niets bent. Of, zoals in de opmerking werd gezegd, dat jouw gevoel van zelf simpelweg bewustzijn is dat verschijnt als de gedachte dat je een zelf bent. Dit klopt als je het hebt over het uiterlijke zelf. Dat is inderdaad een gedachte, een gevoel van identiteit.

Maar het probleem is dat je dan gaat denken dat het doel van spiritueel ontwaken is om te eindigen bij niets anders dan bewustzijn, zonder enige vorm van zelf. Je denkt dan dat alles uiteindelijk ongedifferentieerd is. Maar je stelt jezelf dan niet de simpele vraag: waarom besta ik? Waarom ben ik er in de eerste plaats?

Want als je zegt dat de bron van alles puur bewustzijn is, dat volkomen zelfvoorzienend en onveranderlijk is — waarom heeft dat bewustzijn zich dan gemanifesteerd als deze wereld? Als jij? Als ik? Wat was daar de reden voor?

Ik geloof dat we bestaan omdat de schepper van deze wereld van vorm zichzelf van binnenuit wilde ervaren. Dat is waarom jij bestaat. En bovendien geloof ik dat we bestaan omdat we in een proces zitten waarin we onze eigen scheppende vermogens ontwikkelen. We beginnen met een puntachtig gevoel van zelf, en door ons door de verschillende lagen van deze schepping heen te ontwikkelen, vergroten we ons bewustzijn en kunnen we uiteindelijk zelf scheppers worden.

Wanneer je zegt: “Er is alleen bewustzijn,” negeer je dat groeiproces volledig. Dan blijf je zitten met de onbeantwoorde vraag: waarom bestaat er dan überhaupt iets? Waarom heeft Brahman, puur bewustzijn, zich gemanifesteerd als de wereld?

Het probleem met de non-self-filosofie is dat je wel uit de droom van het uiterlijke zelf kunt ontwaken, maar dan denkt dat je helemaal niet meer bestaat. Maar dat is niet waar. Wanneer je ontwaakt, ontdek je je ware zelf, je bewuste zelf. En dat zelf is altijd bewust geweest, al sinds het moment dat de schepper jou als individuele geestessprank heeft gecreëerd. Dat is wie je altijd bent geweest — een individueel bewustzijn, niet afgescheiden, maar uniek.

En je bent niet bedoeld om dat te vernietigen. Je kunt het niet vernietigen. Het is je gegeven door Spirit (Simon: dus door God). Wat je wél kunt, is het laten groeien, het uitbreiden, je bewustzijn vergroten. Want wat is bewustzijn anders dan bewustzijn van iets? Tenzij je spreekt over puur, ongedifferentieerd bewustzijn, maar dat ben jij niet. Jij bent een individu met een uniek perspectief.

De vraag is niet of je een zelf hebt, maar of je je bewust bent van jezelf als afgescheiden, of als verbonden met het geheel.

Ik begrijp dat we hier op een subtiel terrein komen, waar woorden tekortschieten. Ik zeg niet dat degene die deze opmerking maakte ‘fout’ is. Ik zeg alleen dat onze ware aard bewustzijn is, ja — maar niet in de zin dat we geen individu zijn. Het is bewustzijn dat zich bewust is van zichzelf als een individueel zelf, verbonden met het geheel.
https://www.youtube.com/watch?v=PnzKpzdVsJQ