Naast Een Cursus in Wonderen (ECIW) en Een Cursus van Liefde (ECvL) vind ik het leuk om andere visies te lezen over de aard van ons bestaan. Dit kan leiden tot verdieping maar soms vraag ik me ook wel eens af of ik het voor mezelf op die manier niet nodeloos ingewikkeld maak. Ooit hoorde ik iemand zeggen dat het om (het levende) water te vinden handiger is om één diepe put te graven, ofwel je te beperken tot één invalshoek, dan om meerdere ondiepe putjes te graven. Dit laatste kost veel moeite en je loopt de kans nergens diep genoeg te gaan om echt profijt van “je inspanning” te hebben. Het voelt voor mij echter niet als een keuze, ik kan het simpelweg niet laten, en ik merk toch ook een zekere synergie waarbij 1 plus 1 meer wordt dan 2. Dit heb ik vooral met ECIW en ECvL. Maar ook met de boeken van de filosoof Bernardo Kastrup en de laatste tijd met de inzichten van Carl Jung. Het vermoeiende bestaat eruit dat ik hun inzichten probeer te vertalen naar ECIW-terminologie. Daarbij vind ik veel overlap maar er komen ook kwesties naar boven die nadere aandacht vragen.

Het verschil tussen ECIW en ECvL aan de ene kant een Kastrup en Jung aan de andere kant is, in mijn beleving, het startpunt van het onderzoek. Hoe je het ook wendt of keert, ECIW en ECvL zijn een soort openbaringsgeschriften. Jezus geeft uitgebreid les in metafysica die ons verstand en onze ervaring in eerste instantie te boven gaat. Kastrup en Jung beginnen van onderaf. Kastrup begint met zorgvuldige observatie en gaat dan bouwen op basis van ervaring en een helder verstand. Ook Jung observeert zorgvuldig, bijvoorbeeld de dromen van hemzelf en van zijn klanten, en denkt hier dan diep over na.

Als je uitgaat van ervaring en van denken dan start je dus vanuit de ons bekende, duale werkelijkheid. Ik ga nu Kastrup en Jung even tekort doen door slechts één aspect van hun visies te belichten. Jung ziet in Jahweh en in de mens een soort strijd tussen goed en kwaad en tussen bewust en onbewust. Door een soort synthese van deze beide treedt individuatie op waarbij men een completer wezen wordt. Kastrup beschrijft in zijn reeks boeken over analytisch idealisme het ontstaan van meta-bewustzijn, het zelfbewustzijn dat de mens eigen is. In zijn laatste, persoonlijke boek, The Daimon and the Soul of the West, bespreekt hij zijn innerlijke ervaring waarbij hij ervaart dat er door hem heen een soort wilskracht werkzaam is die een hoger doel nastreeft dan de kleine (ego) wil van Kastrup zelf. Jung schrijft over Jahweh dat deze machtige maar amorele Godheid door de mens (Job, Jezus) leert wat moraliteit ten diepste is. Jahweh wordt dus via de mens een betere God.

Lang verhaal kort; zowel Kastrup als Jung zien een gerichtheid op het hogere via de dualiteit van het ons bekende leven. Een vriend van me formuleert dit door te stellen dat er zonder wrijving geen groei kan zijn. De vraag is waar die groei dan toe gaat leiden. Bij Jung is dan het sleutelbegrip “individuatie” en Kastrup stelt “het gaat niet om mij maar om mijn bijdrage aan het grotere geheel waar ik deel van uitmaak”. ChatGPT legt die individuatie als volgt uit:

Volgens Jung is het doel van ons mens-zijn individuatie: het proces waarin we steeds meer een geheel worden door bewuste en onbewuste aspecten van onszelf met elkaar te verbinden. Daarbij gaat het erom dat we het ware Zelf ontdekken en realiseren, voorbij de eenzijdigheid van het ego. Het ego is gebonden aan tijd en ruimte, maar het Zelf zag Jung als een transcendente kern van de psyche: een ordenend principe dat de totaliteit van bewust en onbewust omvat en ons persoonlijke bestaan overstijgt. Individuatie betekent zo het groeien naar een unieke, geïntegreerde persoonlijkheid, in harmonie met zowel onze innerlijke werkelijkheid als met het grotere geheel van het leven.

En over het doel van ons leven volgens Kastrup zegt ChatGPT:

Volgens Bernardo Kastrup leidt ons leven tot het besef dat we in wezen geen afgescheiden individuen zijn, maar uitdrukkingen van één universeel bewustzijn. Alles wat wij ervaren – inclusief ons persoonlijke ego – ziet hij als manifestatie van dat ene onderliggende veld van bewustzijn dat zichzelf via talloze perspectieven ervaart. Het doel van ons bestaan is daarom niet om een afzonderlijk zelf te vervolmaken, maar om door de illusie van afgescheidenheid heen te kijken en te ontwaken tot de erkenning dat we altijd al deel waren van het ene, ondeelbare bewustzijn dat de bron is van al wat is.

Leuk en herkenbaar hé?

ECIW begint van de andere kant, bij de schepping door God. Hoewel Jezus deze schepping uitlegt, moeten we, als we eerlijk zijn, erkennen dat wij niet aan schepping kunnen denken zonder in termen van tijd te denken: eerst was er dit (of niets) en toen kwam er dat. Maar ECIW leert dat echte schepping niks met tijd te maken heeft. Sta daar eens bij stil. Zelfs als wij in ECIW lezen dat Liefde Zich uitbreidt en Zonen schept dan denken we: “Oké, eerst is er liefde, dan gaat deze uitbreiden en dan zijn wij er”. Maar dat klopt dus niet. Wij zijn er “altijd” al geweest in de liefdevolle armen van de Vader. Vervolgens legt Jezus uit dat we ons vergissen en denken afgescheiden te zijn en in tijd en ruimte te leven. Om de terugweg te vinden kunnen we deze duale illusie gebruiken (zoals ook Jung en Kastrup doen) en dat heet in de Cursus dan vergeven.

Kun je zien dat Jung en Kastrup als het ware een uitwerking bieden van het correctie-proces? Ongemerkt beschouwen zij een onbewuste en amorele staat als beginpunt. ECIW stelt dat dit geen beginpunt is maar een keerpunt. Het beginpunt in ECIW is perfect (paradijselijk) en na de vergissing van de Zoon (de zondeval) moeten we nu via de dualiteit (in het zweet des aanschijns) de terugweg vinden.

Als we de menselijke weg van observatie en nadenken volgen dan is het maar de vraag waartoe de menselijke weg zal leiden. Kastrup speculeert daar een beetje over en denkt dat we in ons leven iets bijdragen aan de ervaring van het geheel. Maar wij zijn als bloesembloemetjes niet belangrijk; het gaat om het geheel. Dit geheel komt in de buurt van het Zoonschap van ECIW. En de individuatie van Jung sluit aan bij de geschapen Zonen van ECIW. Jezus geeft in ECvL een cursus om te gaan leven vanuit het besef van verbondenheid en vereniging door je gevoelens en ervaringen te gebruiken als ingang tot een levend besef van je hogere Zelf. Dit lijkt dan weer sterk op de visie van Jung.

Het blijft behelpen om in één blog mijn enthousiasme voor deze materie over te brengen. Voor mij is het geen intellectuele exercitie maar resoneert wat ik lees met een diep gevoel van verbondenheid in het Christusbewustzijn. Ik word hier blij van.