Zojuist bekeek ik een video waarin een “bijbel-getrouwe” jongeman scherpe kritiek uitoefende op een dominee die een valse leer zou verkondigen. De jonge criticus sprak bewogen en ik ben er van overtuigd dat zijn intentie is om mensen te behoeden voor een dwaalleer die hen in de hel zou doen belanden. Hij sprak op een manier die je zou kunnen omschrijven als “zekerheid des geloofs”. Hij zwaaide regelmatig met de Bijbel (de Statenvertaling, om precies te zijn) en strooide met Bijbelcitaten.

Ik heb dikwijls gesproken met gelovigen die mij op ongeveer dezelfde wijze toespraken toen ik de kerk verliet. Mijn argumenten heb ik ruim vijftien jaar geleden uiteengezet in een boek: “Een Christen op Satsang”. Klassieke gelovigen hebben grote moeite met Een Cursus in Wonderen (ECIW) en stellen zonder pardon dat dit boek “des duivels” is (zie bijvoorbeeld: https://eciwcoach.com/2019/06/20/kritiek-op-eciw-en-mijn-reactie/ ).

Ik heb leren accepteren dat er broeders en zusters zijn die ervoor kiezen om vast te houden aan het absolute gezag van de Bijbel en aan een bepaalde interpretatie ervan die onverdraagzaamheid aanmoedigt tegen andere visies. Ik wil dan ook niet veel energie verspillen aan eindeloze discussies met deze broeders en zusters, maar ik voelde me toch geroepen om zo kort mogelijk enkele kritische opmerkingen te maken bij hun aannames omdat enkelen van hen, zoals genoemde jongeman, zo fel van leer trekken en in mijn beleving weinig kritisch staan tegenover hun eigen aannames.

1. De Bijbel als absolute waarheid.
   De Bijbel is een construct van veel geschriften die over vele jaren geschreven zijn en uiteindelijk gebundeld tot wat wij vandaag de dag “de Bijbel” noemen. Er is geselecteerd, herschreven, gestileerd en geredigeerd. Weinigen zullen dit ontkennen. Gelovigen zullen stellen dat dit alles gebeurd is onder leiding van God (dus geïnspireerd). Dit is vooral vol te houden zolang je niet de moeite neemt om je in de ontstaansgeschiedenis van dit boek te verdiepen. Hiermee wil ik niet ontkennen dat de Bijbel prachtige en geïnspireerde teksten bevat. Maar de aanname dat het 100% Gods woord is en van kaft-tot-kaft betrouwbaar is precies dat: een aanname, een (willekeurig) geloof dat de gelovige aannemelijk acht en besluit als ijkpunt voor al zijn of haar uitspraken aan te nemen.
   
   
2. Een bepaalde interpretatie van de Bijbel als absolute waarheid.
   De Bijbel is echter niet “self explaining”. Het boek staat vol tegenstrijdigheden vooral waar het het karakter van God betreft. Dit blijkt vooral uit het beeld van God dat oprijst uit het Oude Testament en de getuigenis van Jezus in het Nieuwe Testament. Ik schreef hierover in mijn boek: “Geen beeld van God”. Genoemde jonge man kiest voor een interpretatie waarbij hij het beeld van een vertoornde God uit het Oude Testament doortrekt naar de genoegdoening die Jezus in het Nieuwe Testament aan deze god zou hebben gegeven door het bloedige offer aan het kruis. Hiermee kiest hij voor een bepaalde (overigens wijd verbreide) visie die echter aanvechtbaar is. In het grootste deel van het Nieuwe Testament leren we Jezus kennen als leraar die onvoorwaardelijk vergeeft, iedereen accepteert en ons oproept om hetzelfde te doen. Jezus toont ons, in mijn beleving, Gods liefde. Zijn boodschap tijdens zijn leven is niet: “houd vol mensen, als je gelooft dat ik straks voor jou gedood ga worden dan kom je in de hemel”.
   
   
3. Plaatsvervangend lijden als absolute waarheid.
   Dit narratief komt niet uit de lucht vallen en als je aanneemt dat het hele Nieuwe Testament geïnspireerd is, dan kun je zelfs met citaten komen die deze offergedachte lijken te ondersteunen. Maar daartoe moet je dus eerst je handtekening gezet hebben onder bovenstaande twee punten en dat is een persoonlijke en tamelijk willekeurige keuze. Toch is vooral dit derde punt het criterium geworden waarmee Bijbel-getrouwe christenen anderen de maat nemen.
   
   
4. Geloof in het bloed van Jezus als ticket voor de hemel.
   Het gekozen narratief laat zich nu makkelijk samenvatten:
   
   Jij bent zondig, God is boos en wil jou dood maken, als je gelooft dat Jezus voor jou is doodgemaakt dan is God niet boos meer en mag je naar de hemel”
   
   Dit ziet men als de kern van het evangelie en dat mag iedereen natuurlijk helemaal zelf weten. Linksom of rechtsom denk ik dat het goed is als mensen zich niet zo schuldig voelen en als dit narratief hiertoe behulpzaam is dan is dat mooi. Maar het heeft nog een staartje.
   
   
5. Wie dit niet gelooft gaat verloren.
   Oké; ook dit is een privé-opvatting en ik zie de goede bedoelingen van gelovigen die mij proberen te bekeren tot aanname van het narratief: het is een poging mij te redden van de hel en met hen deelgenoot te maken van de hemel. Maar weer gaat het verder en wordt het feller:
   
   
6. Wie iets anders zegt is bezeten door de duivel.
   Nu krijgt het geloof iets akeligs en polariserends. De jongeman waarmee ik begon beschuldigt de andersdenkende dominee ervan een exponent van de boze te zijn die zijn toehoorders naar de hel leidt. Op zo’n moment ben ik blij dat de meeste streng gelovigen nog niet letterlijk het zwaard opnemen, maar zie je het fanatisme in naam van God? We hoeven de kerkgeschiedenis maar te raadplegen om te zien waar dit toe kan leiden.

Hoe ogenschijnlijk goedbedoelend en liefdevol mensen die dit allemaal ook geloven zijn, ze lijken een blinde vlek te hebben ontwikkeld voor de willekeur waarmee ze geloof hechten aan een narratief dat in het beste geval tot een privé-opvatting beperkt blijft maar in het slechtste geval ontaardt in fanatisme en veroordeling van andersdenkenden.

Meestal wordt de geloofssoep niet zo heet gegeten. Zoals gezegd zijn de meeste Christenen gewoon blije mensen die het fijn vinden dat ze geliefd zijn door God, welke verklaring ze hierover ook geloven, en die liefdevol zijn richting anderen, precies zoals Jezus bedoeld heeft. Bovendien hebben ze een levend geloof waarmee ik bedoel dat ze door zich over te geven aan de Vader, Jezus of aan de Heilige Geest, kanalen voor Liefde zijn waardoor levens, van henzelf en anderen, getransformeerd worden. Deze Liefde verlost daadwerkelijk van ik-gerichtheid en zorgt voor verbinding. Het is tegen deze verlossende Liefde dat ik volmondig “JA” zei toen mij bij mijn doop gevraagd werd of ik de Here Jezus Christus had leren kennen als mijn persoonlijke verlosser en Heer. Het is deze Liefde die je herkent in Een Cursus in Wonderen (ECIW) en Een Cursus van Liefde (ECvL).

Het is enorme vreugde om te ontdekken dat God Liefde is, onze Vader, en dat er in Hem in totaal geen duisternis bestaat. Dankzij ECIW leren we dat de duisternis die we in Hem zagen onze projectie was, ons eigen geloof in schuld. Met pijn in mijn hart zie ik sommige ECIW-leraren afstand nemen van de Bijbelse Jezus doordat ze met het bloeddoorlopen narratief ook de wonderschone fragmenten uit het Nieuwe Testament overboord gooien.

Ik zie mezelf als Christen en ben dankbaar voor de Bijbel, ECIW en ECvL en andere meer of minder geïnspireerde boeken. De boodschap van Liefde loopt als een prachtige draad door al deze geschriften. Helaas klinken ook de schrille kreten van het ego her en der. Iemand sprak over de onheilige drie-eenheid van zonde-schuld-angst. Dit kun je gebruiken als indicator. Waar de ene christen de ander beschuldigt, moet je gaan opletten. Waar gedreigd wordt met hel en verdoemenis en waar mensen bang gemaakt worden idem dito. Jezus leert ons dat er maar twee mogelijkheden zijn: er is sprake van een uiting van liefde of een roep om liefde.

Daarom wil ik de hoofdrolspeler van deze blog, de oordelende jonge christen, niet veroordelen. In zijn neiging tot oordelen herken ik mijn eigen neiging tot oordelen. Vervolgens maak ik pas op de plaats en ik zie dan zijn oprechte wens mensen te redden (een uiting van liefde) maar vervolgens ook zijn eigen geloof in hel en verdoemenis (een roep om liefde). Ik gun iedereen de ervaring van liefde met onze Vader, onze broeder Jezus, de Heilige Geest en met elkaar, maar graag zonder beschuldigingen en bangmakerij.