Wat kun je doen om verlicht te raken? Lezers die bekend zijn met de non-duale visie kunnen nu verschrikt omhoog springen door deze domme vraag. Het stellen van deze vraag laat immers zien dat de vraagsteller de kern van de non-duale visie niet doorheeft. Het is juist het geloof in een afgescheiden “je” en het geloof dat deze “je” iets zou kunnen bereiken dat doorzien moet worden. Toch?

Jawel, dat is zo. Maar hoe lang weet je dit nu al en hoe is het nu met je? Zie je m’n punt? Het “weten” hoe het zit leidt niet vanzelf tot realisatie van het Zelf. Jezus is hier in Een Cursus in Wonderen (ECIW) en Een Cursus van Liefde (ACOL) natuurlijk van op de hoogte. Hij weet dat het zinloos is om aan ons te vragen om het geloof in een afgescheiden zelf eenvoudigweg los te laten. Hij legt geduldig uit wat de reden is van dit onvermogen. Even kort door de bocht: wij denken dat een “oplossen” van het kleine zelf, van die “je”, ons einde zal betekenen, onze dood. Daar heeft die “je” natuurlijk helemaal geen trek in. Hij zal dus met zijn verstand de waarheid van verlichting wel erkennen, met zijn mond deze belijden maar daar zal het blij blijven.

Het goede nieuws is dat Jezus ons in beide boeken een uitweg biedt uit deze patstelling. Een manier waarop we stukje bij beetje kunnen ontdekken dat “we” niet doodgaan als we het Zelf realiseren. Deze manier is een ervaringsweg en geen nieuwe theologie. Jezus wil ons laten proeven van de verbindende kracht van de schepping die “Liefde” heet. We hoeven van hem niks te geloven, niks verstandelijk te begrijpen en geen conclusies te trekken.

Datzelfde “je” is dit niet gewend. Het is in onze droomwereld gewend geraakt dat het iets te weten kan komen via het hoofd en het begrip. Iemand moet ons dan vertellen “hoe het zit” en we denken dat we er zijn als we dit “begrijpen”. Een leraar zal ons kunnen vertellen dat “alles één is”. Wow, dat klinkt logisch. Hij kan verder gaan en ons vertellen dat er dus geen God bestaat los van ons. Helder. En in dezelfde lijn verder redenerend zijn er dan ook geen “anderen”. Nee, dat is logisch dan. Maar dit wist je vermoedelijk al. Mag ik je vragen of dit behulpzaam was? Ervaar je nu blijdschap en vrede? Misschien iets meer helderheid, maar daar blijft het gewoonlijk bij.

Er is niks mis met ons verstand en met het begrijpen van iets. Maar vooral in ACOL legt Jezus uit dat we doorgeschoten zijn in het gebruik van ons hoofd. Ons hoofd krijgt geen grip op een “mysterieuze” kracht die onze redding zal blijken. Deze kracht heet Liefde. Ook ECIW is hier helder over en legt uit dat we met dit verstand barrières kunnen opruimen, maar daar blijft het bij. Hoe leggen we dan contact met die Kracht die ons verder zal helpen? Het antwoord hierop is een heerlijkheid en ik wil het kort “inbedden” in de metafysica van ECIW en ACOL. Wie dat te lastig vindt kan de volgende alinea overslaan.

In absolute eenheid, in Zijn, is nog geen besef van bestaan (van bewust-Zijn). Daarom is uitbreiding het basisprincipe van de Schepping. Er moet eerst “Iets” zijn om te kennen. Bewustzijn is altijd een bewustzijn “van”. Dat Iets staat niet los van de Bron waaruit het voortkomt maar blijft ermee verbonden in een Heilige Relatie. Zie je dat er ogenschijnlijk dualiteit is binnengeslopen in de woorden? Raak niet in de war van je protesterend verstand. Je hoofd kan niet snappen dat er zoiets bestaat als heilige schepping, differentiatie, individuatie en zelfs heilige vormen. Maar Jezus trekt zich niks aan van deze beperking van ons verstand en durft daarom in ECIW gewoon te spreken van Zonen van God. Voor ons verstand is deze meervoudsvorm onmogelijk als we over eenheid praten. Maar we mogen wennen aan het feit dat er in die mysterieuze Schepping zoiets lijkt te bestaan als een Goddelijke differentiatie; schijnbare meervoudigheid maar in werkelijkheid met behoud van eenheid. Twee voorbeelden hiervan: de Heilige Drie-eenheid en de Heilige Relatie; ogenschijnlijk respectievelijk 3 en 2 partijen, maar in werkelijkheid werd de eenheid nooit verbroken. En nu komt ie. Tussen die ogenschijnlijke differentiaties (Bijvoorbeeld: God aan de ene kant en de mens aan de andere kant of, ander voorbeeld, ik hier en jij daar) is er een Goddelijk Elastiek, een Goddelijke Lijm genaamd Liefde. Liefde is als het ware de Hartskracht die streeft naar relatie, her-eniging, vereniging, verbinding, versmelting en overgave. Hoe kan deze metafysica ons helpen?

De sleutel van Zelfrealisatie zit in het “inpluggen” in deze verbindende kracht genaamd Liefde. Hoe gaat dit inpluggen in zijn werk? Eerst wordt ons verstand gedeprogrammeerd door de Werkboeklessen van ECIW. Kortgezegd leren we om ons oordelende verstand, dat harde grenzen meent te zien tussen God en onszelf of tussen jou en mij, tot zwijgen te brengen. Vervolgens worden we gevraagd om ons in liefde uit te strekken naar die schijnbare ander; God of onze broeders en zusters. Merk op dat ons verstand hierbij een slechte raadgever kan zijn. Het “klopt” natuurlijk verstandelijk als je zegt dat er geen Sinterklaas-God bestaat die ons kleine zelf eens flink zal verwennen. Maar helpt het echt als je dit beeld vervangt door een beeld van God waarbij jij je een God voorstelt die niets afweet van onze wereld? Helpt het als jij je broeders en zusters verstandelijk beschouwt als projecties van je kleine zelf? Voel je dat je met het geloven van dergelijke nieuwe concepten, hoe juist deze ook mogen klinken, het risico loopt om de afstandelijkheid te bevorderen waarbij het juist erom gaat je te verbinden met God en anderen om die verbindende liefdeskracht te ervaren?

De sleutel tot Zelfrealisatie, tot het realiseren dat je grenzeloze Liefde bent, zit hem in de overgave aan deze zelfde Liefde, in het aangaan van de hartsverbinding met God en je Broeders. Liefde is zowel middel als doel. Pas wanneer jij je verstand onder leiding stelt van je hart en vervolgens inplugt in de Liefde die je bent, ervaar je dat dit klopt en dat je inderdaad Liefde bent.

Met je verbonden in deze Liefde,

Simon