Afgelopen dagen presenteerde ik naast elkaar twee visies op thema’s uit Een Cursus in Wonderen; de visie van Ken Wapnick en de versie van Robert Perry. Ik moet bekennen dat ik al jong de neiging had om, als iemand heel hard A riep, als vanzelf een beetje rebels “B” te willen roepen. Zo heb ik tijdens mijn werk op de universiteit lange tijd beweerd dat ik een Telegraaf-lezer was, wat dus niet het geval was, omdat ik verkeerde tussen mensen die zweerden bij het NRC en hun neus ophaalden voor de Telegraaf. Ik vind het ook leuk om mee te doen aan een discussie-spel waarbij halverwege de rollen worden omgekeerd en je het standpunt van “de tegenpartij” moet gaan verdedigen.

Sindsdien heb ik geleerd dat geloof in de waarheid van een bepaald concept (zoals de wereld bestaat niet/wel of God weet wel/ niet iets van de wereld) een relatieve, verstandelijke kwestie blijft. Zo’n geloof biedt een schijnzekerheid waarbij de aanhanger ervan zeker meent te weten dat hij of zij gelijk heeft. “Zo zit het!”  Ik merkte dat het presenteren van de minder gangbare visie van Robert Perry op genoemde kwestie soms heftige reacties teweegbracht. Mij werd oorlogszuchtige taal verweten, passief agressief gedrag en vooral “ego”-gedrag. Ons denken wordt heel onrustig van schijnbaar tegengestelde visies en ziet degene die een afwijkende mening verkondigt als aanvaller van de eigen gemoedsrust en als verkondiger van onwaarheid.

Voor ons denken zijn de genoemde vragen erg belangrijk. Kenmerk van ons duale denken is dat het wil kiezen; het is óf dit óf dat. Het wordt helemaal gek als iemand de mogelijkheid oppert dat het zowel-dit-als-dat is. Of, anders geformuleerd, dat het noch-dit-noch-dat is. Binnen de Jnana-yoga is de neti-neti (noch dit, noch dat) aanpak bekend. Zodra je denkt “zo zit het” dan luidt het antwoord: “dus niet”. Ons denken houdt helemaal niet van: “God weet niets van deze wereld en toch ook alles”. Of “Ik ben niet dit lichaam maar toch ook weer wel” en: “Er is maar één Zoon van God en toch zijn we met velen”.

Deze neti neti aanpak kan zinloos aanvoelen, en dat is het in feite ook, als je het proces alleen met het verstand benadert. Het ware gevoel van de Goddelijke Werkelijkheid is in feite onuitsprekelijk. Wanneer je dit probeert vast te pinnen met het verstand, voelt het als een heel moeilijk mysterie dat niet “opgelost” kan worden. Maar, door toegang te krijgen tot diepere lagen van je wezen, wordt het moeilijke mysterie een prachtig mysterie, en kan er enig gevoel voor worden verkregen.

Om Adyashanti te citeren: “Als dit begrip alleen in je hoofd vastgehouden wordt, kun je het weten, maar je bent het niet. Het hoofd zegt, ‘Oh, ik weet het, ik ben het mysterie,’ en toch doet je lichaam alsof het de boodschap niet heeft gekregen. Het zegt: ‘Ik ben nog steeds iemand, en ik heb al deze angstige gedachten en wensen en verlangens. Als we het bewust zijn, ontvangt ons hele wezen de boodschap. En wanneer het hele lichaam de boodschap ontvangt, is het alsof er lucht uit een ballon gaat. Wanneer alle tegenstrijdigheid, onrust, en het zoeken naar dit en dat leegloopt, is er de ervaring dat het lichaam een verlengstuk is van het mysterie. Dan kan het lichaam gemakkelijk bewogen worden door het mysterie, door pure geest.”

Ken Wapnick zou overigens gruwen van die laatste twee zinnen uit het citaat van Adyashanti. Volgens mij passen ze prima in de visie van Jezus zoals deze staat in de Bijbel, de complete Cursus, The Way of Mastery en Een Cursus van Liefde. Maar nu val ik terug in mijn “jij zegt A dus zeg ik B”-neiging. 😉

Ik sluit graag af met de wijze woorden van Nisargadatta Maharaj

“Liefde zegt ‘ik ben alles’. Wijsheid zegt: ‘Ik ben niets. Tussen die twee stroomt mijn leven.”