We kunnen lang blijven praten over non-dualiteit. Ik doe daar ook graag aan mee. Op zich is daar ook niks mis mee en het is vooral nuttig om te zien dat je op een gegeven moment vastloopt in het denken waar wij zoveel gezag aan hebben toegekend. Ik kreeg zo’n vastloper een kleine 10 jaar geleden nadat ik keer op keer geprobeerd had mijn draai te vinden binnen het klassiek Christelijke geloof. Toch nog min of meer plotseling zag ik een terugkerend patroon in mijn zoektocht tot dan toen. Ik zag dat ik “loopings” maakte. Telkens meende ik een waterdichte theorie, of liever gezegd, Christologie gevonden te hebben. Grootste uitdaging was om binnen de duale visie Gods liefde te rijmen met de ellende die ik om me heen zag. Elke constructie die ik vond of bedacht bleek een beperkte houdbaarheid te hebben. Na verloop van tijd kwamen er haarscheurtjes in en vervolgens stortte het kaartenpakhuis weer in elkaar. Totdat het besef daagde dat elk concept dat ik uit een heilig boek adopteerde, bedacht had, nu geloofde of nog bedenken zou totaal willekeurig was en vroeger of later af zou brokkelen.

Zo, dat gaf lucht. Grootste winst dat dat ik geen last meer had van het beeld van een straffende God. Op zich voldoende aanleiding voor blijdschap en een heel wat zonniger leven. Ook een les in respect richting anderen want ik hoefde niemand meer van mijn gelijk te overtuigen, te evangeliseren of anderszins anderen te redden. Ik ervaarde dit als “verlichting” maar wel in engere zin. Ik had geen last meer van monotheïstische levensovertuigingen waarin een goddelijke macht mij zijn wispelturige wil probeerde op te leggen. Ik wens dit inzicht en deze opluchting iedereen toe, ook mijn broeders en zusters die zich tuis voelen in andere monotheïstische religies. God is liefde; punt.

En toch. De non-dualistische visie beknelde inderdaad niet. Ik hoefde niet dagelijks mijn verstand in een onmogelijke spagaat te dwingen. Er is echter een verschil tussen verstandelijk instemmen met de non-duale waarheid en deze realiseren, zoals dat heet. Voor dat je het in de gaten hebt ga je over deze realisatie weer nieuwe denkbeelden fabriceren, geloven en verdedigen. Deze neiging stemde me, toen ik het in de smiezen kreeg, overigens wel weer een stuk milder richting mijn verleden en richting volgelingen van externe Goden. De kwestie van realisatie gaat nogal wat verder dan het opgeven van het geloof in een externe God. Atheïsme of een agnostische levenshouding zijn geen synoniemen met realisatie.

Wat is er namelijk aan de hand? In klassiek Christelijke termen: het ik blijft op de troon van God zitten. In Cursus-termen: we blijven luisteren naar de stem van het ego en niet die van de Heilige Geest. Beide formuleringen getuigen overigens nog steeds van een duale visie: een “ik” dat op een stoel zit of een “ik” dat gaat kiezen. Kennelijk zijn we er niet nadat we het beeld van God aan stukken hebben geslagen. Na een tijdelijke opluchting blijven we achter in aanbidding voor andere afgoden; die van een ikje en die van fenomenen in een wereld van tijd en ruimte om ons heen.

De Cursus kan zorgen voor het uitbreiden van het inzicht. Terecht stelt ze dat het niet gaat om het opstellen van een universele theologie. Er bestaat echter wel zoiets als een universele ervaring waarbij het niet behulpzaam is om jezelf direct te blokkeren met de vraag of er dan nog een “ik” is die iets aan het ervaren is. Daar zit hem namelijk precies de crux. De Cursus, en andere non-duale visies, wijzen erop dat niet alleen onze klassieke god niet meer is dan een projectie van onszelf, maar dat dit ook geldt voor de wereld die we om ons heen menen te zien. Het valt al niet mee om hier verstandelijk iets bij voor te stellen laat staan om het als waarheid te ervaren en te realiseren. Hier komen de werkboeklessen om de hoek kijken. Hierin worden we gevraagd om ons verstand en onze vooroordelen even te parkeren en de oefeningen maar eens gewoon te doen. Vergeving vormt hierin de sleutel. Hierin wordt eerst de projectie teruggenomen en vervolgens geclassificeerd als onschuldig en van eigen makelij. Maar daar blijft het niet bij. De bijl komt uiteindelijk terecht bij de wortel van de boom; ons geloof dat we een actieve denker, doener, dader, slachtoffer enzovoort zijn. Er worden vragen gesteld aan de realiteit van de interne-prater die zich in ons hoofd lijkt te bevinden. En nu wordt het heet onder de voeten van dit geloof in de validiteit van dit ikje. Het wordt namelijk langzaam maar zeker ontmaskerd en herkend als van dezelfde makelij als wat we buiten ons menen te zien. Eigenlijk niet veel meer dan een hallucinatie van gebakken lucht of, wat chiquer gezegd, alles is Bewustzijn. Wat gebeurt er als het ik-beeld zelf vergeven wordt?

En hier wordt het ikje bang. Onbewust hangt het aan de realiteit van de wereld buiten hem en al helemaal aan de realiteit van hemzelf. De gedachte dat alles wat we menen te zien, inclusief onszelf, niets meer is dan een gedachte waar we als tijdloze en vormloze Christus even mee wilden spelen, is te pittig. We kiezen ervoor de ervaring onze ware natuur, oneindige en vormloze liefde, te verdringen door vast te klampen aan de realiteit van wereld en zelfbeeld.

En wat nu? Lees werkboekles 165 en laat je aanspreken als de Christus die je bent. Zie hoe klein de bereidheid van ons maar hoeft te zijn om Zijn licht binnen te laten stromen in de denkgeest. En kijk dan maar eens wat er gebeurt. Kom er met mij achter hoe wonderlijk dit is en hoe we met onze mond vol tanden komen te staan als we hierover willen praten. Dit praten wordt zo droog, zo abstract terwijl het feest in volle gang is. Geef je over aan Hem en laat je verbazen over Zijn zijn.

WB 165: Laat mijn denkgeest de Gedachte van God niet afwijzen.