Deze Cursus vergt grote eerlijkheid. Een eerlijkheid tegenover onszelf. En voor het woord ‘eerlijkheid’ kun je ook ‘oplettendheid’ invullen of ‘waakzaamheid’. Ik denk hierbij aan onze neiging om ons beter te voelen dan de mensen die we tegenkomen. In feite moet ik het nog algemener zeggen; de neiging om ons ‘anders’ te voelen. Want je kunt jezelf ook slechter voelen. Het idee dat je superieur bent aan een ander of juist inferieur zijn twee kanten van dezelfde medaille. De medaille genaamd ‘afgescheidenheid’.

We moeten hierbij twee niveaus zorgvuldig uit elkaar houden. Want natuurlijk zien we binnen de illusoire wereld van de vorm waarin we menen te leven verschillen. We zien verschil tussen een vriendelijke buurvrouw die ons een bakje koffie aanbiedt en een gemaskerde man die met een koevoet onze deur probeert open te maken. Het kunnen maken van dit soort onderscheid hebben we nodig om de denkbeeldige tijd op aarde optimaal te kunnen benutten. Als ik het verschil tussen een afstapje en een afgrond niet zou zien zou ik niet lang de lessen die dit lichaam me biedt kunnen leren.

Nee, ik heb het nu over dat subtiele gevoel van inherent beter of slechter te zijn dan een ander als mens. Dit is geen morele zonde maar een onhandige vergissing. Een vergissing die je in jouw beleving de vrede van God kost. Kijk heel precies en oplettend naar je kleinste veroordeling van een ander. Het type veroordeling waarbij dat stiekeme gevoel van een beter (of slechter) ikje te zijn wat aanzwelt. Het is zo subtiel. Zelfs als je jezelf nu door dit te lezen wat slechter voelt dan is het al weer aan de gang. Meestal voelen we ons wat beter dan die ander. We brengen hierin ook dolgraag gradaties aan. We voelen ons als Cursus-studenten nog wel een beetje aan elkaar verwant. Een beetje van hetzelfde niveau. Hoewel we denken dat er broeders zijn die de plank nog wel behoorlijk misslaan. Dat kunnen ze in de vorm inderdaad doen maar ik heb het over de trots die dan bij ons aanzwelt.

En als je nog niet wakker bent dan gooi ik maar even de knuppel in het hoenderhok. Kijk maar eens wat ‘je suis Charlie’ bij je oproept en vergelijk dit eens met je reactie op ‘je suis Hitler’. Waarschijnlijk knallen er nu her en der wat stoppen door. Dit is te gespierde taal. Natuurlijk huilt je hart mee met slachtoffers van geweld en is er verdriet als je de agressie geëtaleerd ziet in de kranten en in de geschiedenisboekjes. Maar als we niet leren dat dit een spiegel is voor ons eigen gevoel van inferioriteit of superioriteit, als we niet zien dat we hierin zelf menen aangevallen te worden of aan te kunnen vallen, dan hebben we nog te leren. We kunnen niet met het gevoel dat we inherent anders zijn dan ook maar één van onze broeders vrede ervaren of werkelijk vrede brengen. Iedereen is uitgenodigd voor het feestmaal van onze Heer. De arme sloeber, de prostituee, de tollenaar, degene die ons verraadt en zelfs degene die ons aan het kruis nagelt. Ze vragen allemaal om liefde. We kunnen niemand buiten laten staan. En dus heb ik nog veelt leren.

Maar wees welgemoed zou onze lieve Koos Janson zeggen. Want we leren waar we naar toe kunnen met onze gevoelens van afgescheidenheid. We mogen vragen om een andere blik. We mogen ‘onze zonde’, onze illusie van afgescheidenheid, eerlijk en open belijden. Heer ik zit tot over mijn oren gevangen in mijn oordeel over mijn broeders en zusters. Ik zie nu in dat ik hiermee mezelf beoordeel. Dat ik ten diepste U aanval die Liefde bent. Want U bent mijn broeder en als ik U daar niet wil zien zal ik U niet herkennen in mezelf. Hier ben ik Heer. Leer me kijken met Uw ogen. Ik kan het zelf niet opbrengen, deze klus voelt te groot. Maar ik wil zwijgen en vertrouwen. Op U, op Liefde.

WB 288: Vergeef mij dan, vandaag. En je zult weten dat je mij vergeven hebt als jij je broeder in het licht van heiligheid aanschouwt. Hij kan niet minder heilig zijn dan ik, en jij kunt niet heiliger zijn dan hij.